Redresör Nedir ?

AC (alternatif akım) DC (doğru akım) ye çeviren ve aküleri şarj etmeye yarayan elamanlara Redresör denir.

Redresör Çeşitleri

Trifaze giriş ve Monofaze Girişli olarak:

• 12 VDC Redresör
• 24 VDC Redresör
• 48 VDC Redresör
• 110 VDC Redresör
• 220 VDC Redresör 

 

Redresör modelleri üretilmektedir. Standart çıkış kapasiteleri 15,30,50,80,100,150 Amperdir.

 

Farklı kullanım amaçları olmakla birlikte biz sadece Hidroelektrik Santrallerinde kullanım alanlarına bakacağız.

 

Santrallerde (türüne göre değişiklik göstere bilir) acil aydınlatma, farklı elamanların (kesiciler buna bir örnektir) çalışması için gerekli olan enerjiyi sağlamak ki bunlar genellikle 24 VDC yada 110 VDC olmaktadır. Ayrıca santrallerin çalışması için gerekli olan ikaz alanını oluşturmak için DC ihtiyaç duyulmaktadır.Bu yüzden Redresörler Santraller için önemli bir yere sahiptir.

 

 

Kesici Nedir ?

Yüksek gerilimli ve büyük akımlı şalterlerde yük akımını ve kısa devre akımlarını kesmeye yarayan cihazlardır. Kesiciler üç fazlı kumandalı veya tek fazlı kumandalı olarak imal edilebilirler. Orta ve yüksek gerilim sistemlerinde yük altında (devrede akım var iken) süratle ve emniyetli bir şekilde açama kapama yapabilen elamanlara kesici denir. Dahili ve harici olarak imal edilebilirler.

 

 

 

Kesiciler ark söndürme ortamlarına göre değişik şekillerde imal edilebilirler.

 

Başlıca Kesici Çeşitleri:

 

 1- Kurmalı tip kesiciler

2- Havalı tip kesiciler

3- SF6 gazlı kesiciler

4- Vakumlu kesiciler.

Kaynak: MEGEP

Ayırıcı Nedir ?

Orta ve yüksek gerilim sistemlerinde devre yüksüz iken açma ve kapama yapabilen ve açık konumda iken gözle görülebilen bir ayırma aralığı oluşturan cihazlara Ayırıcı denmektedir. Uygulamalarda seksiyoner olarak da bilinmektedir.
 

 

 

 

Ayırıcılar ile, devreden akım gecerken yani devre yuklu iken acma kapama işlemi yapılmaz. Eğer yapılırsa ayırıcı ve ayırıcıyı acıp kapatan kişi zarar gorur. Bu sebeple açma kapama işlemi yapılırken ilk once ayırıcı acılıp kapatılmaz.

 

Acma kapamaişlemi yapılırken şu işlem sırası takip edilir:

1-İlk once kesici acılır.

2-Daha sonra kesicinin giriş ve cıkışındaki ayırıcılar acılır.

3- Kapatılırken bu işlemin tersi olarak ilk once ayırıcılar kapatılır.

4-Daha sonra kesici kapatılarak devreye enerji verilir.

5-Kesici yoksa alıcıların yuku devreden cıkartılır, sonra da ayırıcı acılır.

Kayna: MEGEP

HES (hidroelektrik santrali ) nedir ?

Su yerçekimine bağlı olarak bir potansiyel enerjiye sahiptir. Bu potansiyel enerjiyi çeşitli düzenekler ile mekanik enerjiye, mekanik enerjiyi ise elektrik enerjisine dönüştürülme sürecine hidroelektrik santrali adı verilir.

Burada önemli bir noktaya değinmekte fayda var. Her görmüş olduğumuz baraj bir potansiyel enerjiye sahip olmakla birlikte bir HES değildir.

Barajlar elektrik üretimi amaçlı yapılmakla birlikte sulama suyu depolamak, içme suyu temin etmek, tarım ve yerleşim yerlerini taşkından korumak amacı ile farklı amaçlar için yapılırlar.

Hidroelektrik santral çeşitleri

Hidroelektrik santrallar, kaynağına göre, rezervuarlı ve kanal tipi olarak tesis edilebilirler.

• Rezervuarlı santrallarda öncelikle bir baraj yapılacağından suyun kullanımı enerji gereksinimine göre ayarlanabileceğinden verimleri yüksektir.
• Kanal tipi santrallar, rezervuarlılara göre daha ucuza mal olmalarına karşın su biriktirme olanağı olmadığından gelen su debisine göre çalışmak zorundadırlar.

Hidroelektrik santrallerinin ana bölümleri

Bir hidroelektrik santral binlerce parçadan meydana gelir. Ana bölümleri şunlardır:

1. Su tutma yapısı

Rezervuarlı santrallarda baraj, kanal tipi santrallerde tünel ya da açık kanal, nehir tipi santrallerde ise regülatör şeklinde olabilir.

2. Su alma yapısı

İletim hattına suyun giriş yaptığı yapıdır. Izgaralar, kapak ve kapak açma-kapama mekanizmalarından oluşur. Rezervuarlı santrallarda su girişi, yüzen cisimlerin borulara girmemesi için baraj gövdesinin orta kotlarında yapılırlar.

3. İletim kanalı

Hidroelektrik tesisin işletmede öngörülen debideki suyu iletmesinde kullanılır. Trapez, duvarlı, kapalı duvarlı, tünel, veya doğrudan cebri borularla iletilebillir. Kanal sonu yükleme odasına bağlanır. Kanal boyunca sanat yapıları mevcuttur.

4-Cebri(basınçlı) borular

İletim hattı ile santral arasında , ölçüleri debi ve düşü ye göre hesaplanan kalın etli büyük çaplı çelik ya da CTP (Cam elyaf Takviyeli Plastik) borulardır. Santralın jeolojik yapısına göre gömülü oldukları gibi, görünür olanlarıda vardır. Türbin çarkını çeviren suyun geçişine olanak sağlar. İletim hattı bulunan HES lerde genellikle İletim Hattı ile Cebri boru arasında regülatörün yaptığı su dengelemesi gibi görev alan Yükleme Havuzu yapısı bulunur. İletim hattından gelen ve burada bulunan su iletim hattında oluşabilecek su seviyesi düşüklüğü durumunda cebri boruda basınç eksikliği oluşmasını engellemek amacıyla dengeleme işlevini yerine getirir.

Montajı yapılmakta olan bir salyangozun betona gömülmeden önceki hali

5. Salyangoz

Cebri boru sonuna monte edilen, salyangoz biçimindeki basınçlı su haznesi, suyun çarka çevresel olarak ve her bir noktadan eşit debide girmesini sağlar. Çevresel olarak sabit kanatçıkları suya yön verir, açılıp-kapanabilir kanatçıkları ise çarka verilen suyun debisini ayarlar. Çoğu santralda, cebri boru ile salyangoz birleşme noktasında kelebek ya da küresel tabir edilen, hidrolik basınç ile çalışan, cebri boru çapına uygun vanalar bulunur. Bazı santrallarda bu vana tesis edilmeyebilir.

6. Türbin

Türbin çarkı, türbin şaftı, türbin kapağı, hız regülatör sistemi, basınçlı yağ sistemi, türbin yatağı, soğutma sistemi, kumanda panosu ve yardımcı teçhizattan oluşur. Türbin şaftı, suyun kanatlarına çarparak döndürdüğü türbin çarkı ile generatör rotoru arasında akuple olup generatör rotorunun dönmesini sağlar.

7. Jeneratör

Generatör rotoru, statoru, yatağı, ikaz(uyartım), soğutma sistemi, koruma sistemi, kumanda ve işletim sistemi, doğru akım sistemi, kesici ve ayırıcılar ile yardımcı organlardan oluşur. Rotor, çok güçlü tesis edilmiş yatak üzerinde sabit hızla döner. Dönüş sayısı, frekans ve kutup sayısı ile doğru orantılıdır. Devir sayısı, frekans ve kutup sayıısı arasındaki bağlantı aşağıdaki gibidir; d/d=f*60/(kutup sayısı)*2 Enerji stator sargılarından alınır.

8. Transformatörler

Gerilimi yükseltme ya da alçaltma işlevini üstlenmişlerdir. Tek fazlı, üç fazlı olabilirler. Her üniteye bir transformatör olabileceği gibi birden fazla üniteye bir transformatör de olabilir. Ana gövde, soğutma sistemi, yangın sistemi, koruma sistemi bölümlerinden oluşur.

 

Emme borusu, salyangoz, türbin çarkı, kapağı ve şaftının birlikte kesit görüntüsü

9- Şalt Alanı

Ayrıca bakınız: Şalt sahası

Transformatörlerden çıkan yüksek gerilim enerjinin iletim hatlarına bağlantı noktasıdır. Kesiciler, ayırıcılar, topraklama sistemi, koruma sistemi, basınç sistemi, ölçü sistemi, iletim hatları üzerinden haberleşme sistemi kısımları vardır.

10-Diger Teçhizatlar

Ana teçhizatlardan ayrı olarak; ısıtma havalandırma sistemleri, aydınlatma sistemleri, doğru akım acil enerji, alternatif akım acil enerji (dizel generatör) sistemleri, sızıntı toplama havuzları, besleme pompaları, drenaj boşaltma pompaları, haberleşme sistemleri, kompresör ve tanklar gibi basıçlı hava sistemleri, yangın koruma ve söndürme sistemleri, bakım, onarım ve küçük imalat atölyeleri, montaj demontaj sahaları, vinçler, krenler gibi taşıma, kaldırma sistemleri, arıtma sistemleri, ilk yardım bölümü, batardo kapakları,labaratuarlar vb bölümlerdir.
Hidrolik Santrallar su değirmeni çalıştırma ilkesine dayandığından Türbin Çarkına çarpan su türbin şaftını döndürerek Mekanik enerji üretir. Türbin şaftı direk veya bir dişli sistemi ile jeneratör Rotoruna bağlıdır. Jeneratör Rotoru üzerinde bulunan sargıların dışarıdan bir Doğru akım Güç Kaynağı ile uyartılması sonucu rotor çevresinde bir Manyetik alan doğar. Dönen rotorun etrafında oluşan manyetik alanın Stator sargılarının üzerinde İndüklenmesi ile stator sargılarında gerilim oluşarak elektrik enerjisi elde edilir.


Kaynak: Wikipedia